واکاوی نشست احتمالی سران ترکیه، روسیه و سوریه

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه گفت، برگزاری دیدار رؤسای جمهور ترکیه، سوریه و روسیه در آینده نزدیک محتمل است. هر چند وزیر امور خارجه ترکیه زمان مشخصی برای این دیدار اعلام نکرد، اما انتظار می رود بشار اسد، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در ماه ژانویه 2023 با هم دیدار کنند.

این در حالی است که پنج شنبه گذشته منابع ترکیه‌ای اعلام کردند، وزیران دفاع روسیه، ترکیه و سوریه در جریان دیداری در مسکو، با تشکیل کمیسیون مشترک سه جانبه موافقت کرده‌اند.

ترکیه در حالی از احتمال برگزاری دیدار میان سران این کشور و سوریه می گوید که به‌تازگی به بهانه انفجار تروریستی در استانبول دور تازه ای از عملیات نظامی را در خاک دو کشور عراق و سوریه آغاز کرده است. بهانه عملیات نظامی جدید ترکیه که با نقض تمامیت ارضی دو کشور عراق و سوریه انجام می‌شد، مبارزه با تروریست های گروه های مخالف دولت آنکارا عنوان شد. 

ادعای مبارزه ترکیه با گروهک‌های تروریستی در حالی مطرح می شود که این کشور در جریان بحران سوریه به بهانه‌های مختلف ازجمله باز گذاشتن مرزها از عوامل حمایت کننده تروریست‌ ها بود و موجبات بغرنج‌ تر شدن جنگ در سوریه در سال‌ های اخیر شده بود.

حسین کنعانی مقدم، کارشناس مسائل غرب آسیا درباره تمایل ترکیه برای برگزاری دیدار میان رئیس‌جمهور این کشور با رؤسای جمهور روسیه و سوریه به «راهبرد معاصر» گفت: ترکیه سال‌ها به دنبال بازسازی امپراتوری عثمانی نو در منطقه بوده که عراق و سوریه بخشی از  نقشه جدید عثمانی است. 

ترکیه احساس می کند اگر میدان روابط خارجی خود را با سوریه بازسازی کند، می تواند از قدرت ایران در سوریه بکاهد

وی افزود: ترکیه با توجه به مداخله‌ای که در داخل سوریه انجام داد، نمی‌تواند ابتکار عمل را نسبت به حاکمیت سوریه دراختیار داشته باشد و به دنبال آن است با همکاری دمشق، بشار اسد و میانجی گری روسیه بتواند حضور نیروهای نظامی خود را در شمال سوریه تثبیت کند و مجوز لازم برای عملیات نظامی علیه کردهای مخالف خود به دست آورد.

این کارشناس سیاسی درباره اهداف ترکیه از رفتن به سمت بازسازی روابط با سوریه عنوان کرد: ترکیه احساس می کند اگر میدان روابط خارجی خود را با سوریه بازسازی کند، می تواند از قدرت ایران در سوریه بکاهد و به واسطه روسیه، روابط خود را در منطقه تقویت کند.

کنعانی مقدم گفت: رئیس جمهور ترکیه در داخل کشورش نیازمند روابط نزدیک با دمشق و به دنبال این است که در آینده سیاسی سوریه جایگاه برتری را برای خود دست و پا کند. ترکیه به دنبال این است در عراق و سوریه نقش بازیگر اصلی را داشته باشد. 

وی عنوان کرد: اردوغان می‌خواهد با ایجاد روابط دو و چندجانبه منافع اقتصادی خود را حفظ کند و تسلط خود را بر مناطق نفت خیز عراق و سوریه، قاچاق سلاح و مهمات و نفت داشته باشد و با مداخله نظامی کردهای مخالف خود یعنی گروه «پ.ک.ک» و دیگر گروه های مخالف دولت آنکارا را در شمال عراق و سوریه هدف قرار دهد.

کارشناس مسائل غرب آسیا تصریح کرد: برای ترکیه اهمیت دارد روابط خود را با دولت مرکزی سوریه گسترش دهد و در عین حال موضوعات اقتصادی برای دولت آنکارا مهم است، زیرا این کشور بزرگترین صادرکننده مواد غذایی و مواد اولیه به سوریه و عراق است و مناطق تحت نفوذ این کشور در عراق و سوریه از صادرات این مواد بهره مند می شوند.  

کنعانی مقدم درباره نقش میانجی گری روسیه در برگزاری نشست گفت: روسیه سعی دارد روابط میان دو کشور سوریه و ترکیه را به لحاظ نفوذی که در داخل سوریه دارد حفظ کند، زیرا برای روسیه مهم است بخشی از بحران های منطقه ازجمله بحران میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ و به‌تازگی بحران اوکراین را با توسعه روابط مسکو با ترکیه و نزدیکی با حلقه ناتو پیش ببرد. 

وی افزود: ترکیه از این فرصت استفاده می کند و سعی دارد روسیه را در معادلات خود قرار دهد، هر چند آمریکایی ها و ناتو مخالف هر گونه نفوذ روسیه در ترکیه هستند. با وجود این، رئیس جمهور ترکیه حاضر است این خطر را بپذیرد و قصد دارد باج بیشتری از آمریکایی ها بگیرد.

برای ترکیه اهمیت دارد روابط خود را با دولت مرکزی سوریه گسترش دهد و در عین حال موضوعات اقتصادی برای دولت آنکارا مهم است

کنعانی مقدم درباره عملیات های نظامی متعدد ترکیه در شمال سوریه و عراق گفت: ترکیه در حملاتی که به شمال سوریه انجام می دهد، علاوه بر حمایت از گروه های مخالف علیه دولت مرکزی سوریه، فرصت را برای پیشروی در مناطق نفت خیز به ویژه شرق رود فرات و نفوذ در مناطق کردنشین، ایجاد حاشیه 30 کیلومتری در داخل خاک سوریه، ایجاد پایگاه نظامی و ایجاد زمینه برای مداخله ناتو در آینده سوریه فراهم می کند.

وی افزود: طرح های ترکیه در شمال دو کشور سوریه و عراق توسعه طلبانه و در مسیر ناتو و آمریکا قرار دارد و با مخالفت شدید ایران، عراق و دولت مرکزی سوریه مواجه است. یکی از مهمترین مرزهایی که گروه های مخالف دولت مرکزی سوریه از آن به عنوان مرز لجستیکی استفاده می کنند، مرزهای ترکیه است. به این لحاظ این گروه ها سعی می کنند روابط خود را در زمینه مسائل پشتیبانی با ترکیه حفظ کنند.

کنعانی مقدم گفت: ترکیه نیاز دارد از قدرت نظامی برای سرکوب مخالفان خود استفاده کند، به همین دلیل در عین حال که پیام صلح به بشار اسد می دهد، به دنبال تقویت نیروهای نظامی مخالف دولت مرکزی سوریه نیز هست.